Het Nederlandse Onderwijs heeft hoge ambities. Met de snelle ontwikkelingen op het gebied van ict is het model van Vier in Balans ontwikkeld. In dit verslag kunt u onder andere de vierbouwstenen teruglezen van het model en hoe deze in relatie worden gebracht met de meerwaarde van het inzetten van ict in de klas.
Op dit moment wordt er aandacht besteedt aan leerrendement en het doelmatig organiseren van het leerproces. Het onderwijs moet er zo opgericht zijn dat talent ontwikkelt wordt bij kinderen. Dit optimaal leerrendement moet gewaarborgd worden door docenten. Ict in het onderwijs zorgt er onder andere voor dat het leerrendement verhoogt kan worden, althans zo wijst onderzoek uit. Het vier in balans model richt zich op de twee termen leerrendement en doelmatig organiseren. Door wetenschappelijk onderzoek is het model van vier in balans ontworpen. De invoering van dit model heeft al kunnen bewijzen dat er in het Nederlandse onderwijs al meer gewerkt wordt met ict. Het omschrijft oogpunten waar scholen rekening mee moeten houden bij de invoering van nieuwe ideeën met behulp van ict. Het geeft inzicht in het leerrendement wat gerealiseerd kan worden. Ict moet alles omvatten. Dat betekent in deze context dat ict zowel bij het leren, bij het organiseren, sturen als het verantwoorden met elkaar in verband moet worden gebracht. Kortweg is het Vier in balans model een leidraad voor scholen en andere instellingen die willen investeren in ict.
De bouwstenen
Visie, inhoud en aanpassingen, deskundigheid en infrastructuur zijn de vier bouwstenen van Vier in balans. Hieronder worden de bouwstenen uitgelegd (Kennisnet, 2013)
Visie: De opvatting van een onderwijsinstelling over kwalitatief goed en doelmatig onderwijs, de wijze waarop de instelling dat wil realiseren en de plaats die ict daarbij inneemt. De visie omvat de overkoepelende ambities en gaat in op de rol van de medewerkers, de leerlingen en hun ouders en op de randvoorwaarden die nodig zijn om deze ambities te verwezenlijken.
Deskundigheid: De benodigde competenties van medewerkers om ict adequaat in te kunnen zetten. Het gaat om: • ict-bekwaamheid van leraren: hun kennis en kunde en houding tegenover ict in zowel hun pedagogischdidactisch handelen, het werken in de schoolcontext als hun eigen professionele ontwikkeling;
• de deskundigheid van managers en bestuurders om ict in te zetten om de ambities van de onderwijsinstelling te realiseren en medewerkers te faciliteren om ict-bekwaam te worden;
• de deskundigheid van het onderwijsondersteunend personeel om ict te laten werken voor leerlingen, leraren en managers.
Inhoud en aanpassingen: De informatie, educatieve content en software die gebruikt worden in een onderwijsinstelling. Dit omvat:
• digitaal leermateriaal dat speciaal is gemaakt voor het onderwijs en algemene kennisbronnen;
• digitale stuur- en verantwoordingsinformatie;
• educatieve softwarepakketten en ict-systemen, zoals een elektronische leeromgeving, leerlingadministratie- en leerlingvolgsystemen;
• algemene kantoortoepassingen en apps, roosterpakketten en HRM-tools.
Infrastructuur: De beschikbaarheid en kwaliteit van hardware, netwerken en connectiviteit binnen het onderwijs van de instelling. Daarbij gaat het om vaste en draadloze netwerkverbindingen, digitale schoolborden, bureaucomputers, laptops, tablets en mobiele telefoons, maar ook servers, internetverbindingen en clouddiensten. Infrastructuur omvat ook het beheer hiervan.
Leiderschap
De vier bouwstenen zijn het startpunt voor succesvolle invulling van ict in elke bassischool, voortgezet onderwijs of andere onderwijsinstellingen. Maar om goed gebruik te kunnen maken van de vier bouwstenen is leiderschap nodig. Leiderschap legt namelijk de verbinding. Door het maken van de juiste keuzes en effectieve samenwerking kan het worden bewerkstelligd. Want wanneer het in balans is, dan pas heeft het een meerwaarde in het onderwijs.
Drie effecten
Als ict op een juiste manier wordt ingezet dan zorgt dit in het primaire proces voor:
• het toenemen van de motivatie;
• verbetering in de leerprestaties;
• een efficiënter leerproces.
Deze drie effecten zorgen ervoor dat leerlingen meer en beter kunnen leren en dat hiermee het leerrendement toeneemt.
Secundaire proces
Met het secundaire proces wordt het organiseren, sturen en verantwoorden bedoeld. Het kan worden vereenvoudigd door gebruik te maken van diverse processen. Een leraar heeft meer tijd over om daadwerkelijk zijn vak uit te oefenen, namelijk het helpen en begeleiden van kinderen in hun ontwikkeling. De mogelijkheden van ict zorgt voor een doelmatige organisatie. De volgende opbrengsten kunnen gerealiseerd worden (Kennisnet, 2013):
• tijdsbesparing: door bepaalde taken te automatiseren en gegevens hergebruiken;
• meer transparantie: beter inzicht in de prestaties van leerlingen, leraren en de instelling zelf;
• hogere professionaliteit: door inzet van ict binnen HRM-processen als middel (voor leraren en ander personeel) om zelf te leren;
• betere sturing: doordat er meer transparantie is en er meer mogelijkheden zijn om middelen zo effectief mogelijk in te kunnen zetten.
Bron: Kennisnet (z.d.). Vier in balans monitor 2013: De laatste stand van zaken van ict en onderwijs. Geraadpleegd op 11 juni 2014, van http://www.kennisnet.nl/onderzoek/vier-in-balans-monitor/
Het vier in balans model
Op dit moment wordt er aandacht besteedt aan leerrendement en het doelmatig organiseren van het leerproces. Het onderwijs moet er zo opgericht zijn dat talent ontwikkelt wordt bij kinderen. Dit optimaal leerrendement moet gewaarborgd worden door docenten. Ict in het onderwijs zorgt er onder andere voor dat het leerrendement verhoogt kan worden, althans zo wijst onderzoek uit. Het vier in balans model richt zich op de twee termen leerrendement en doelmatig organiseren. Door wetenschappelijk onderzoek is het model van vier in balans ontworpen. De invoering van dit model heeft al kunnen bewijzen dat er in het Nederlandse onderwijs al meer gewerkt wordt met ict. Het omschrijft oogpunten waar scholen rekening mee moeten houden bij de invoering van nieuwe ideeën met behulp van ict. Het geeft inzicht in het leerrendement wat gerealiseerd kan worden. Ict moet alles omvatten. Dat betekent in deze context dat ict zowel bij het leren, bij het organiseren, sturen als het verantwoorden met elkaar in verband moet worden gebracht. Kortweg is het Vier in balans model een leidraad voor scholen en andere instellingen die willen investeren in ict.
De bouwstenen
Visie, inhoud en aanpassingen, deskundigheid en infrastructuur zijn de vier bouwstenen van Vier in balans. Hieronder worden de bouwstenen uitgelegd (Kennisnet, 2013)
Visie: De opvatting van een onderwijsinstelling over kwalitatief goed en doelmatig onderwijs, de wijze waarop de instelling dat wil realiseren en de plaats die ict daarbij inneemt. De visie omvat de overkoepelende ambities en gaat in op de rol van de medewerkers, de leerlingen en hun ouders en op de randvoorwaarden die nodig zijn om deze ambities te verwezenlijken.
Deskundigheid: De benodigde competenties van medewerkers om ict adequaat in te kunnen zetten. Het gaat om: • ict-bekwaamheid van leraren: hun kennis en kunde en houding tegenover ict in zowel hun pedagogischdidactisch handelen, het werken in de schoolcontext als hun eigen professionele ontwikkeling;
• de deskundigheid van managers en bestuurders om ict in te zetten om de ambities van de onderwijsinstelling te realiseren en medewerkers te faciliteren om ict-bekwaam te worden;
• de deskundigheid van het onderwijsondersteunend personeel om ict te laten werken voor leerlingen, leraren en managers.
Inhoud en aanpassingen: De informatie, educatieve content en software die gebruikt worden in een onderwijsinstelling. Dit omvat:
• digitaal leermateriaal dat speciaal is gemaakt voor het onderwijs en algemene kennisbronnen;
• digitale stuur- en verantwoordingsinformatie;
• educatieve softwarepakketten en ict-systemen, zoals een elektronische leeromgeving, leerlingadministratie- en leerlingvolgsystemen;
• algemene kantoortoepassingen en apps, roosterpakketten en HRM-tools.
Infrastructuur: De beschikbaarheid en kwaliteit van hardware, netwerken en connectiviteit binnen het onderwijs van de instelling. Daarbij gaat het om vaste en draadloze netwerkverbindingen, digitale schoolborden, bureaucomputers, laptops, tablets en mobiele telefoons, maar ook servers, internetverbindingen en clouddiensten. Infrastructuur omvat ook het beheer hiervan.
Leiderschap
De vier bouwstenen zijn het startpunt voor succesvolle invulling van ict in elke bassischool, voortgezet onderwijs of andere onderwijsinstellingen. Maar om goed gebruik te kunnen maken van de vier bouwstenen is leiderschap nodig. Leiderschap legt namelijk de verbinding. Door het maken van de juiste keuzes en effectieve samenwerking kan het worden bewerkstelligd. Want wanneer het in balans is, dan pas heeft het een meerwaarde in het onderwijs.
Drie effecten
Als ict op een juiste manier wordt ingezet dan zorgt dit in het primaire proces voor:
• het toenemen van de motivatie;
• verbetering in de leerprestaties;
• een efficiënter leerproces.
Deze drie effecten zorgen ervoor dat leerlingen meer en beter kunnen leren en dat hiermee het leerrendement toeneemt.
Secundaire proces
Met het secundaire proces wordt het organiseren, sturen en verantwoorden bedoeld. Het kan worden vereenvoudigd door gebruik te maken van diverse processen. Een leraar heeft meer tijd over om daadwerkelijk zijn vak uit te oefenen, namelijk het helpen en begeleiden van kinderen in hun ontwikkeling. De mogelijkheden van ict zorgt voor een doelmatige organisatie. De volgende opbrengsten kunnen gerealiseerd worden (Kennisnet, 2013):
• tijdsbesparing: door bepaalde taken te automatiseren en gegevens hergebruiken;
• meer transparantie: beter inzicht in de prestaties van leerlingen, leraren en de instelling zelf;
• hogere professionaliteit: door inzet van ict binnen HRM-processen als middel (voor leraren en ander personeel) om zelf te leren;
• betere sturing: doordat er meer transparantie is en er meer mogelijkheden zijn om middelen zo effectief mogelijk in te kunnen zetten.
Bron: Kennisnet (z.d.). Vier in balans monitor 2013: De laatste stand van zaken van ict en onderwijs. Geraadpleegd op 11 juni 2014, van http://www.kennisnet.nl/onderzoek/vier-in-balans-monitor/
Het vier in balans model